اِنیو موریکونه (ایتالیاییEnnio Morricone‎؛ ۱۰ نوامبر ۱۹۲۸ – ۶ ژوئیه ۲۰۲۰) آهنگساز، تنظیم‌کننده، رهبر ارکستر و نوازنده ایتالیایی بود.

از ۱۹۶۱، انیو موریکونه برای بیش از ۴۰۰ اثر سینمایی و تلویزیونی موسیقی نوشته‌است.علاوه بر این، افزون بر ۱۰۰ اثر مستقل در زمینه‌های دیگری چون موسیقی برای ارکسترهای بزرگ یا مجلسی، کنسرتوهایی برای پیانو و دیگر سازها، آثار کرال، و قطعاتی برای بالهاز دیگر ساخته‌های اوست.وی با کارگردانان بسیاری چون سرجو لئونه، برناردو برتولوچی، رومن پولانسکی، فرانکو زفیرلی، الیور استون، کوئنتین تارانتینو، جوزپه تورناتوره، و پیر پائولو پازولینی همکاری داشته‌است.

موریکونه کار سینما را با ارکستراسیون برای چند اثر سینمایی چون مرگ یک دوست (۱۹۵۹)،[۵] و باراباس (۱۹۶۱)[۶] آغاز نمود. فاشیست (۱۹۶۱) نخستین اثر او در مقام آهنگساز فیلم است.[۵] آثار او در حدود ۳۰ پارتیتور برای فیلم‌هایی با گونه وسترن را شامل می‌شود[۷] که یک مشت دلار (۱۹۶۴)، به خاطر چند دلار بیشتر (۱۹۶۵)، خوب بد زشت (۱۹۶۶)، و روزی روزگاری در غرب (۱۹۶۸) از آن جمله‌اند. موسیقی برای روزی روزگاری در آمریکا (۱۹۸۴)، ماموریت (۱۹۸۶)، تسخیرناپذیران (۱۹۸۷)، سینما پارادیزو (۱۹۸۸)، هملت (۱۹۹۰)، باگزی (۱۹۹۱)، افسانه ۱۹۰۰ (۱۹۹۸)، مالنا (۲۰۰۰)، بهترین پیشنهاد (۲۰۱۳)، و هشت نفرت‌انگیز (۲۰۱۵) از دیگر آثار اوست.

انیو موریکونه از سوی دولت‌های ایتالیا،[۸] فرانسه[۹] و مقدونیه[۱۰] نشان لیاقت دریافت کرده‌است. در سال ۲۰۰۷ آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا یک عمر فعالیت هنری وی را “مشارکتی درخشان و چند وجهی در هنر موسیقی فیلم[۱۱][۱۲] تلقی نمود و اسکار افتخاری آکادمی را به او اهدا کرد. او که از ۱۹۷۹ تاکنون نامزد دریافت شش جایزه اسکار در بخش بهترین موسیقی فیلم بوده‌است در سال ۲۰۱۵ موفق به دریافت این جایزه برای موسیقی «هشت نفرت‌انگیز» در بخش رقابتی نیز گردید. وی نخستین آهنگساز سینما است که در سال ۲۰۱۰ برنده جایزه پولار مشهور به «نوبل موسیقی»[۱۳] در استکهلم سوئد شد.

موریکونه در خانواده‌ای اهل موسیقی و در محله‌ای از رم به نام «تِراستوِره»[پ ۳] متولد گشت. او فرزند نخست ماریو موریکونه[پ ۴] و لیبرا ریدولفی[پ ۵] بود.[۲۴] موسیقی را با نواختن ترومپت آغاز کرد. حضور قابل توجه ترومپت در آثار او خبر از علاقه‌اش به این ساز از همان دوران فراگیری موسیقی می‌دهد. استعداد و توانایی وی در یادگیری موسیقی از همان سال‌های نخستین خانواده او را به ادامه تحصیلاتش دلگرم می‌کند. مجله تایم در مصاحبه‌ای با او در سال ۱۹۸۷ می‌نویسد: «پدر انیو خود نوازنده ترومپت بود. او در زمینه موسیقی جاز، اپرا و ضبط موسیقی برای فیلم‌ساز می‌نواخت و فرزندش انیو از شش سالگی آغاز به نوشتن موسیقی کرد». تقریباً دو سال بعد زمانی‌که او هشت ساله بود به مدرسهٔ ابتدایی «یحیی تعمیددهنده» در رم رفت. آنجا بود که او با سرجو لئونه هم‌مدرسه‌ای شد. کارگردانی که سال‌ها بعد همکاری با او سرآغاز شهرت و موفقیت برای هر دویشان گشت.[۲۵]

آکادمی سانتاسیسیلیا، کنسرواتواری که موریکونه در آن موسیقی را فراگرفت.

انیو از همان کودکی به سرعت توانایی‌های خود را در موسیقی گسترش داد. او دوازده ساله بود که والدینش او را به کنسرواتواری در رم فرستادند. این آکادمی که از مراکز معروف تعلیم موسیقی در رم بود، «آکادمی سانتاسیسیلیا» نام داشت. هنرمندانی چون دانیل بارنبویم و نینو روتا تربیت‌شده این آکادمی بوده‌اند. آنجا موریکونه زیر نظر «آمبرتو سمپرونی»[پ ۶] به آموخته‌هایش در نوازندگی ترومپت افزود. همان روزها مدرس هارمونی او، «روبرتو کاگیانو»،[پ ۷] پیشنهاد می‌کند که او آموختن آهنگسازی را نیز آغاز کند. خیلی زود موریکونه با «کارلو گاروفالو»،[پ ۸] «آلفردو دنینو»و «آنتونیو فردیناندی»مبانی آهنگسازی را فرا گرفت.[۲۵]

موریکونه برای تکمیل آموخته‌هایش در آهنگسازی شاگرد گوفردو پتراسی شد. موریکونه قطعه‌ای از ساخته‌هایش را نیز به وی تقدیم کرده‌است. پتراسی که از نامداران موسیقی ایتالیا در سده بیستم است خود از فارغ‌التحصیلان آکادمی سانتاسیسیلیا بود. هفت کنسرتوی او برای ارکستر بسیار معروف است. پتراسی طی دهه‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ چند موسیقی فیلم هم تصنیف کرد.

مهارت و کسب تجربه در حوزه وسیعی از کار موسیقی موریکونه را بر آن داشت که در اوایل دهه ۶۰ به ساخت موسیقی برای فیلم روی آورد.[۳۷] آشنایی او به سازبندی و رهبری موسیقی امکان ساخت اولین موسیقی‌های فیلم را به او داد. با آنکه در آغاز این موسیقی‌ها موفقیت‌های هنری به حساب نمی‌آمدند اما از دیدگاه تجاری با اقبال مواجه شدند. آثار نخستین او و تنظیم آن‌ها تأثیر یافته از حال و هوای ترانه‌هایش بود. استفاده از گیتار الکتریک در موسیقی خوب بد زشت و آثار دیگر او مثالی بر این مدعاست.

موریکونه در آغاز کار سینما را با نام‌های مستعار «دان ساویو»[پ ۳۱] و «لئو نیکولز»[پ ۳۲] انجام می‌داد.[۳۸] او ساخت موسیقی فیلم را با فاشیست در ۱۹۶۱ آغاز کرد. این فیلم در ۱۹۶۵ در سینماهای آمریکا اکران شد. «لارنس مک‌دونالد»[پ ۳۳] در مورد ورود او به سینما می‌گوید: «ساخته‌های او برای تئاتر در ایتالیا مقدمات ورود او به عالم موسیقی فیلم را فراهم کرد. بعد از کار با لوچانو سالچه در چند نمایش تئاتر، او بود که موریکونه را دعوت کرد تا برای فاشیست موسیقی بسازد».[۳۱]

از دیگر آثاری که او در آغاز با آن‌ها سینما را تجربه کرد می‌توان به فیلم کمدی موفقیت (۱۹۶۳) به کارگردانی «مائورو موراسی»، مارمولک‌ها (۱۹۶۳) به کارگردانی «لینا ورتمولر» و اسکی مارپیچ (۱۹۶۵) به کارگردانی لوچانو سالچه اشاره کرد.

اگرچه در ابتدا کارهای موریکونه خیلی بارز نبود اما با ورود به سینمای وسترن نام وی بر سر زبان‌ها افتاد. وسترن‌هایی که خصوصیات خود را داشتند و به نام وسترن اسپاگتی شهرت یافتند. این عنوانی بود که منتقدان آمریکایی بر این نوع از سینما نهادند. موریکونه اما دو واژه وسترن و اسپاگتی را ناخوشایند و رنج‌آور برای این فیلم‌ها می‌دانست.[۳۹] این ژانر در میانه دهه ۶۰ به دست سینماگران ایتالیایی چون مایکل کارراس، سرجو لئونه و سرجو کوربوچی ابداع شد و قواعد نوینی برای فیلم‌های وسترن رقم زد. فیلم‌هایی که معمولاً با سرمایه کم شکل گرفتند و زبان آن‌ها نیز ایتالیایی بود.[۴۰]

موریکونه و لئونه در دهه ۱۹۳۰ در یک مدرسه در کنار یکدیگر تحصیلات ابتدایی را گذراندند اما آن‌ها پس از آن دوران دیگر با هم ارتباطی نداشتند. کریستوفر فریلینگ[پ ۳۴] از آغاز همکاری آن‌ها می‌گوید: «زمانی که موریکونه برای موسیقی یک مشت دلار انتخاب شد مشغول نوشتن موسیقی تفنگ‌ها حرف نمی‌زنند (۱۹۶۴)[پ ۳۵] بود. موسیقی آن خیلی جذاب نبود. یک تم با چهار آکورد اصلی داشت که برای ارکستر تنظیم شده بود. از نظر لئونه موسیقی موریکونه تا آن زمان خیلی مناسب کار او نبود اما آرانژمان متفاوت موریکونه برای یک کار بومی آمریکایی به نظر او جذاب آمد و باعث همکاری آن‌ها برای یک مشت دلار شد».[۳۹] از بارزترین خصوصیات کارگردانی لئونه، حضور تعیین‌کننده موسیقی در سکانسهای کلیدی فیلم است. ایده‌های لئونه در زمینه موسیقی فیلم، همانند سبک تصویری و روایی فیلم‌های او نیز متفاوت بود. موریکونه نیز متوجه تفاوت کار او با نمونه‌های دیگر این نوع فیلم‌ها بود؛ بنابراین تلاش کرد از سبک رایج موسیقی فیلم‌های وسترن آن روز متمایز عمل کند.

کارگردان تصویر همکاری در اثر
Sergio Leone.jpg
Giuseppe Tornatore.jpg
Pier Paolo Pasolini.jpg
Dario Argento at Torino Film Festival 2006.jpg
Bernardo Bertolucci.jpg
Brian De Palma (Guadalajara 2008) 11.jpg
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.
فهرست